वॉशिंग्टन: करोनाच्या संकटकाळात संसर्गापासून बचावाचे मास्क हेच महत्त्वाचे शस्त्र आहे. हा मास्क किती दिवस वापरायचा? धुऊन पुन्हा वापरता येतो का? जास्त दिवस वापरल्यास संक्रमणाचा धोका आहे का? असे एक ना अनेक प्रश्न आपल्याला पडतात. दर्जाहीन मास्क बाजारात सर्रास मिळत असल्याचेही चित्र आहे. मन नेमका मास्क कोणता घ्यायचा, असाही प्रश्न पडतोच. या गोंधळाच्या पार्श्वभूमीवर अमेरिकेतील कोलोरॅडो विद्यापीठाच्या संशोधनाने दिलासा दिला आहे. कापडाचा मास्क नियमित धुऊन वापरल्यास तो एक वर्षांपर्यंत प्रभावी ठरू शकतो, असा संशोधकांचा दावा आहे. सातत धुतल्यास संक्रमण पसरविणारे धूलिकण फिल्टर करण्याची त्याची क्षमता कमी होत नाही, असे संशोधकांचे मत आहे. ‘एअरोसोल अॅण्ड एअर क्वॉलिटी रिसर्च’ या शोधपत्रिकेत प्रकाशित झालेल्या अहवालात हे नमूद करण्यात आले आहे. सर्जिकल मास्कवर कापडी मास्क वापरल्यास केवळ सुती मास्कच्या तुलनेत जास्त सुरक्षा मिळते, असे मत या विद्यापीठातील सहाय्यक प्राध्यापक व या संशोधनाच्या प्रमुख मरिना वेन्स यांनी व्यक्त केले आहे. सध्या वापरत असलेला कापडी मास्क सतत धुऊन वापरत असाल तर ते सध्यातरी योग्य आहे. तो तातडीने फेकण्याची गरज नाही, असे वेन्स यांचे म्हणणे आहे. कोव्हिड-१९च्या संक्रमाणापासून दरदिवशी ७ हजार २०० टन कचरा तयार होत आहे. यात एकदा वापरून फेकण्यात येत असलेल्या मास्कचाही समावेश आहे. बाहेर फिरताना फेकून दिलेल्या मास्कचा कचरा बघून आम्ही अस्वस्थ व्हायचो. यावर संशोधन करून संशोधकांनी सुती कापडाचे दोन थर बनविले. एक वर्षांपर्यंत ते सातत्याने धुतले व वाळविले. सात वेळा धुण्याने कापडावर काय परिणाम होतो याचे परीक्षण केले. वेगवेगळ्या पद्धतीने कापडी मास्क कसा असरदार ठरेल यावर संशोधन केले. कापसाचे छोटे धागे सातत्याने धुतल्याने तुटत असल्याचे समोर आले, मात्र अतिसूक्ष्म कणांना गाळण्याच्या क्षमतेत कुठलाही फरक पडलेला नव्हता. काही दिवसांनंतर या मास्कचा वापर करताना श्वास घेताना त्रास होत असल्याचे लक्षात आले. कापडाचे मास्क ०.३ मायक्रॉन सूक्ष्म कणांना २३ टक्क्यांपर्यंत गाळण्याचे काम करतात. सर्जिकल मास्कवर कापडी मास्क वापरल्यास हीच गाळण्याची क्षमता ४० टक्क्यांपर्यंत वाढल्याची दिसली. केएन-९५ व एन-९५ मास्कची सूक्ष्म कण गाळण्याची क्षमता ८३-९९ टक्के होती, असे संशोधनात स्पष्ट झाले. केंटकीत मास्क निर्बंध हटविले अमेरिकेतील केंटकी येथे लोकप्रतिनिधींनी शाळेत मास्क वापरण्याचे निर्बंध हटविले. यासाठी झालेल्या मतदानात त्यांनी मास्कची आवश्यकता नसल्याच्या बाजूने मतदान झाले. मास्क वापरायचे की नाही याचा निर्णय स्थानिक शाळांना देण्यात आला. केंटकीत करोनाबाधितांची संख्या वाढत असून बेडचीही कमतरता आहे. अशा वेळेस हा निर्णय आल्याने आश्चर्य व्यक्त करण्यात येत आहे. राज्य विधिमंडळाच्या विशेष सत्रात यावर चर्चा करण्यात आली. गव्हर्नर अँडी बेशियर यांनी आमदारांची मागणी धुडकावून लावली होती. मात्र बहुमतात असलेल्या रिपब्लिकन पक्षाने यास विरोध केला.
