नवी दिल्ली : प्रत्यक्ष कर संकलनात प्रचंड वाढ झाली आहे. चालू आर्थिक वर्ष २०२२-२३ मध्ये ८ सप्टेंबरपर्यंत ६.४८ लाख कोटी रुपये झाले आहे, जे मागील वर्ष २०२१-२२ च्या याच कालावधीपेक्षा ३५.४६ टक्के अधिक आहे. त्याचवेळी, सरकारने २०२२-२३ मध्ये प्रत्यक्ष कराच्या माध्यमातून १४.२ लाख कोटी रुपये गोळा करण्याचे लक्ष्य ठेवले आहे. आणि आर्थिक वर्षाचे सहा महिनेही पूर्ण झाले नाहीत आणि सरकारच्या एकूण उद्दिष्टाच्या ४५ टक्के संकलन पूर्ण झाले आहे. कर संकलनातील ही जोरदार वाढ अर्थव्यवस्था तेजीत असल्याचे दर्शवते. चालू आर्थिक वर्षाच्या पहिल्या तिमाहीत देशाचा जीडीपी (एकूण देशांतर्गत उत्पादन) वाढीचा दर १३.५ टक्के होता. प्राप्तिकर विभागाच्या आकडेवारीनुसार परतावा वजा केल्यानंतर प्रत्यक्ष कर संकलन ५.२९ लाख कोटी रुपये होते, जे मागील वर्षीच्या याच कालावधीतील निव्वळ संकलनापेक्षा ३०.१७ टक्के जास्त आहे. हे संकलन २०२२-२३ या आर्थिक वर्षासाठी प्रत्यक्ष कराच्या एकूण अंदाजपत्रकाच्या ३७.२४ टक्के आहे. वित्त मंत्रालयाच्या आकडेवारीनुसार, या कालावधीत कॉर्पोरेट कर संकलनाचा वाढीचा दर २५.९५ टक्के राहिला आहे. त्याचवेळी, सुरक्षा व्यवहार कर (STT) सह वैयक्तिक आयकर संकलनात ४४.३७ टक्के वाढ झाली आहे. दुसरीकडे, जोडल्यास एकूण कॉर्पोरेट कर संकलन ३२.७३ टक्के आणि वैयक्तिक आयकर संकलन २८.३२ टक्के दराने वाढले आहे. दरम्यान, १ एप्रिल २०२२ ते ८ सप्टेंबर २०२२ या कालावधीत करदात्यांना १.१९ लाख कोटी रुपयांचा परतावा जारी करण्यात आला आहे. जे गेल्या वर्षीच्या याच कालावधीच्या तुलनेत ६५.२९ टक्के अधिक आहे. याशिवाय परतावा वगळून एकूण प्रत्यक्ष कर संकलन ५.२९ लाख कोटी रुपये झाले आहे, जे मधल्या वर्षाच्या तुलनेत ३०.१७ टक्के अधिक आहे, त्यानंतर एकूण प्रत्यक्ष कर संकलनाच्या सरकारच्या उद्दिष्टाच्या ३७.२४ टक्के आहे. आयकर संकलनाने कॉर्पोरेट कर संकलनाचे लक्ष्यही ओलांडले आहे. प्राप्तिकर विभागाच्या कठोरतेचा आणि त्याच्या अनुपालनासाठी उचललेल्या पावलांचा हा परिणाम असल्याचे मानले जात आहे. त्याचवेळी, वैयक्तिक आयकरात स्वयं-मूल्यांकन कर संकलनात मोठी झेप घेतली आहे. कर विभागाने तंत्रज्ञानाचा वापर करून AIS (वार्षिक माहिती विवरण) केल्यामुळे संकलन वाढले आहे कारण त्यामध्ये करदात्यांच्या सर्व आर्थिक व्यवहारांचा तपशील असतो.
