जगात अनेक ठिकाणी ग्रॅज्युएशनची पदवी मिळवण्यासाठी केवळ परीक्षा पास करणे आणि शैक्षणिक निकष पूर्ण करणे पुरेसे असते. पण एका देशामध्ये मात्र, पदवी मिळवण्यासाठी विद्यार्थ्यांना एक वेगळीच आणि अत्यंत महत्त्वाची अट पूर्ण करावी लागते. या देशात, ग्रॅज्युएट होणाऱ्या प्रत्येक विद्यार्थ्याला किमान 10 झाडे लावणे अनिवार्य आहे. हा अनोखा आणि पर्यावरणपूरक नियम लागू करणारा देश म्हणजे फिलिपिन्स.
‘ग्रॅज्युएशन लिगसी फॉर द एन्व्हायर्नमेंट ॲक्ट’
पर्यावरणाचे संरक्षण करण्यासाठी आणि भविष्यातील पिढ्यांसाठी एक चांगले जग निर्माण करण्यासाठी फिलिपिन्स सरकारने हा महत्त्वपूर्ण निर्णय घेतला आहे. 2019 साली संसदेत ‘Graduation Legacy for the Environment Act’ हा कायदा एकमताने मंजूर करण्यात आला. या कायद्यानुसार, आता हायस्कूल, कॉलेज आणि अगदी प्राथमिक शाळेतील विद्यार्थ्यांनाही पुढच्या वर्गात जाण्यापूर्वी किंवा पदवी मिळवण्यापूर्वी किमान 10 झाडे लावण्याचा पुरावा सादर करणे बंधनकारक आहे.
हा नियम केवळ एक अट नसून, त्यामागे एक गंभीर कारण आहे. फिलिपिन्समध्ये वाढत्या जंगलतोडीमुळे वनक्षेत्र झपाट्याने घटले आहे. पूर्वी देशाचा सुमारे ७०% भाग घनदाट जंगलांनी व्यापलेला होता, पण आता हे प्रमाण फक्त २०% पर्यंत खाली आले आहे. या गंभीर समस्येवर उपाय म्हणून, सरकारने दरवर्षी १७५ दशलक्षाहून अधिक झाडे लावण्याचे महत्त्वाकांक्षी उद्दिष्ट ठेवले आहे. या उद्दिष्टाला पूर्ण करण्यासाठी विद्यार्थ्यांची मदत घेणे हा एक अभिनव उपाय आहे.
एक अनोखा प्रयोग आणि त्याचे फायदे
हा नियम फक्त झाडे लावण्यापुरता मर्यादित नाही. सरकारने झाडे लावण्यासाठी खास जागा निश्चित केल्या आहेत, जसे की मॅंग्रोव्ह जंगले, लष्करी भाग आणि शहरी भागातील मोकळ्या जागा. एकदा झाडे लावल्यानंतर त्यांची देखरेख करण्याची जबाबदारी स्थानिक सरकारी यंत्रणांची असते.
या नियमाचा उद्देश केवळ झाडे लावणे नाही, तर तरुण पिढीमध्ये पर्यावरणाविषयी जागरुकता आणि जबाबदारीची भावना निर्माण करणे आहे. यामुळे, शिक्षण केवळ पुस्तकी ज्ञान देणारे माध्यम न राहता, सामाजिक आणि पर्यावरणीय जबाबदारी शिकवणारे माध्यम बनले आहे. फिलिपिन्सचा हा निर्णय जगातील इतर देशांसाठी एक आदर्श उदाहरण ठरू शकतो, जे हवामान बदलासारख्या गंभीर संकटांना तोंड देत आहेत.
